Húsvískir pistlar


Þeir pistlar, sem eru frá 2006 eða fyrr, eru allir skrifaðir meðan ég var félagi í Vinstrihreyfingunni - grænu framboði, en ég sagði mig úr flokknum 13. mars 2010 þegar flokkurinn setti lög á verkfall flugvirkja.


Fara á brl.is



Formlegt erindi til sveitarstjórnar Norðurþings varðandi þjónustu Íslenska Gámafélagsins póstlagt 5. júní 2017 og birtist i Skarpi 7. júní 2017


Hvað sögðum við ekki?

Árið 2002 fékk H-listinn á Húsavík endurnýjað umboð kjósenda til að fara með meirihlutavald í sveitarfélaginu næstu fjögur árin. H-listinn var stofnaður 1998 sem kosningabandalag Alþýðuflokks og Alþýðubandalags en árið 2002 stóðu að honum arftakar þessara flokka, Samfylkingin og Vinstrihreyfingin - grænt framboð.
Ég studdi H-listann á þessum tíma, enda stofnfélagi í VG, þó ekki væri ég sáttur við allt, sem bæjarfulltrúar hans tóku sér fyrir hendur, svo sem álversbrjálæðið. En látum það liggja á milli hluta.
Sama ár og H-listinn fékk endurnýjað umboð bæjarbúa seldi hann Fiskiðjusamlag Húsavíkur ásamt kvóta þess (og þar með sveitarfélagsins) frá sér til Vísis í Grindavík. Boðað var til H-listafundar í sal verkalýðsfélaganna til að kynna málið fyrir stuðningsmönnum og fór þáverandi bæjarstjóri, Reinhard Reynisson, fram á óskoraðan stuðning baklandsins við þessa ákvörðun. Aðeins tveir fundarmanna studdu ekki söluna og greiddu atkvæði gegn henni, minnugir harmsögu þeirra sveitarfélaga, sem selt höfðu frá sér útgerð, kvóta og vinnslu á undanförnum áratugum. Í nánast öllum tilfellum sátu þessi sveitarfélög eftir með sárt ennið þegar stórúterðirnar hurfu á braut með allt draslið þrátt fyrir fögur fyrirheit og jafnvel samninga um annað. Þessir tveir fundarmenn, Kristján Ásgeirsson og undirritaður, sáu ekki ástæðu til að ætla annað en að Vísir færi eins að á Húsavík.
Núna, tólf árum síðar, tilkynnir Vísir að hann ætli að loka fiskiðjunni á Húsavík og fara í burtu með útgerð, kvóta og vinnslu þrátt fyrir ákvæði um annað í samngnum á sínum tíma. Að sönnu eru þetta all mörg ár. Það breytir því þó ekki að því miður reyndumst við Kristján hafa rétt fyrir okkur. Málið er ekki flókið:
Þegar kvóti er kominn í einkaeign, þá er hann í einkaeign. Það þýðir að einkaðilar ráða yfir kvótanum og vill þá oft fara lítið fyrir efndum gamalla loforða, jafnvel þó að þau séu skrifuð á pappír.
Að lokum má velta fyrir sér hvort lokun, sem tilkynnt er með eins mánaðar fyrirvara, sé ekki brot á ákvæðum kjarasamninga um uppsagnarfrest. En útgerð í einkaeign þarf væntanlega ekki að hafa áhyggjur af því.

Húsavík, 1. apríl 2014


Hin græna stóriðja Alcoa og Þráins Gunnarssonar:

Alcoa - losun mengunarefna í tonnum á ári miðað við 250 þús. og 350 þús tonna álver við Húsavík.
Framreiknaðar tölur út frá áætlaðri losun álvers Alcoa í Reyðarfirði.
Heimild: Málsskjöl í máli Hjörleifs Guttormssonar gegn Skipulagsstofnun, íslenska ríkinu og Alcoa vegna þeirrar ákvörðunar að ætla að láta umhverfismat fyrir álver Norsk Hydro gilda fyrir álver Alcoa í Reyðarfirði.

Efni/stærð álvers
HF
Rykbundið flúor
SO2
PAH
Svifryk
CO2
PFC - CO2 ígildi
NOx
 250 þús. tn
61,25
21,25
3000
0,13
29,75
412500
26750
21
 350 þús. tn
85,75
29,75
4200
0,182
41,65
577500
37450
29,4

HF = vetnisflúoríð: Súrt regn, áhrif á gróður og grasbíta a.m.k.
SO2 = brennisteinsdíoxíð - hvarfast í andrúmslofti við súrefni og myndar brennisteinstríoxíð, sem hvarfast svo við vatn og myndar brennisteinssýru, sem veldur m.a. súru regni
PAH = polyaromatic hydrocarbons = fjölhringa arómatísk kolvetni: Krabbameinsvaldar o.fl.
CO2 = koltvísýringur, veldur gróðurhúsaáhrifum
PFC = poly fluoride carbons = fjölflúorkolefni: Gróðurhúsaáhrif o.fl.
NOx = ýmis nituroxíðsambönd: Súrt regn, öndunarfærasjúkdómar, krabbamein

Hvað er "grænt" við þetta, Þráinn?

Húsavík 11. maí 2006


Athugasemdir við fund Alcoa á Húsavík 4. maí 2006

Þann 4. maí sl. var frummatsskýrsla Alcoa á umhverfisáhrifum 322 þús. tonna álvers Reyðaráls við Reyðarfjörð kynnt Húsvíkingum. Á fundinn komu um 50 manns. Fulltrúar Alcoa fóru yfir efni skýrslunnar og var m.a. töluvert rætt um ástæður þess að þeir ætla að nota þurrhreinsun eingöngu en hafna vothreinsun.
Í fréttatilkynningu frá 2. maí sl. gerir Hjörleifur Guttormsson allgóða grein fyrir því að vothreinsun með þurrhreinsun hefði dregið mun meira úr losun mengandi efna út í andrúmsloftið en þurrhreinsun eingöngu. Ég hef svo sem engu við orð Hjörleifs að bæta en vil benda á tvennt:
1. Fulltrúar Alcoa töluðu um að ef brennisteinsdíoxíð, SO2, væri leitt í sjó með vothreinsun, hvarfaðist það og myndaði SO4, sem væri algerlega skaðlaust lífríki sjávar, enda nóg af því í sjónum fyrir. Nú er það svo að ekki er til nein brennisteinsoxíðsameind, sem heitir SO4. Hins vegar er til jónin SO42-, sem er anjón (neikvæð jón) brennisteinssýru og myndast við hvarf brennisteinsdíoxíðs, fyrst við súrefni og síðan við vatn. Nú er rétt að nóg er af þessari jón í sjónum en mjög varhugavert er að álykta út frá því að staðbundin umframlosun hafi engin áhrif á lífríkið við útfallsrás.
2. Á fundinum spurði ég um nituroxíðsambönd, sem ekkert var minnst á í skýrslunni vegna þess að mér þótti skrýtið ef hreinsitækni Alcoa hefði batnað svo mikið frá síðasta ári að þau væru horfin. Fulltrúi Alcoa svaraði því til að magn þeirra væri svo lítið að það skipti engu máli. Þetta stenst engan veginn. Skv. þessari töflu verður losun NO sambanda frá álveri Alcoa á Reyðarfirði um 27 tonn á ári og samsvarandi tala fyrir 250 þús. tonna álver við Húsavík væri þá 21 tonn eða álíka og losun rykbundins flúors. Það er allt of mikið.

Húsavík 7. maí 2006


HúsÁl?

Í fréttum um daginn var sagt frá því að Alcoa hyggist ákveða fyrir 1. mars á næsta ári hvar þeir hyggist staðsetja nýtt álver á Norðurlandi. Ég hélt satt að segja í fávisku minni að heimamenn hefðu eitthvað um þetta að segja en svo virðist greinilega ekki vera eins og fréttin var orðuð. Þó er töluverð andstaða gegn enn einu álverinu í öllum þremur byggðalögunum, sem koma til greina, að minnsta kosti skv. skoðanakönnun sem iðnaðarráðherra kynnti fyrir nokkru með tárin í augunum á stórum fundi um þessi mál á Akureyri ef ég man rétt. Gott ef það voru ekki einhver 25% sem lýstu sig andvíg álveri á Húsavík eða nágrenni.
Þegar þetta er skrifað hefur verið ákveðið að slíta samstarfi Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs um Húsavíkurlista vegna grundvallarágreinings um þetta mál. Slitin voru í góðu samkomulagi allra aðila og verður ekki um eftirmála að ræða af hálfu Húsavíkurdeildar VG.
Félagar í VG hafa oft verið spurðir hvað þeir hafa svona mikið á móti stóriðju og þá álverum sérstaklega. Enn fremur erum við iðulega spurð að því hvað við viljum fá í staðinn. Áður en ég leitast við að svara þessum spurningum í stuttu máli langar mig hins vegar að beina þeirri spurningu til álverssinnaðra af hverju í ósköpunum þeir sjá enga aðra nýtingarmöguleika þingeyskrar orku en að setja hana alla í eina skál einna mest mengandi stóriðju sem heimurinn þekkir.
Það hefur margoft komið fram í málflutningi VG að við viljum nýta landið okkar í sátt við umhverfið og komandi kynslóðir. Við sjáum enga ástæðu til að setja meira en 95%(!) allrar raforkuframleiðslu landsmanna í framleiðslu á efni, sem hugsanlega verður orðið úrelt til síns brúks á næstu 20-30 árum með þeim fórnarkostnaði umhverfisins, sem vel er þekktur og ofaníkaupið selja raforkuna á þvílíku undirverði að þekkist sennilega hvergi annars staðar í heiminum.

Aðrir kostir

Vinstrihreyfingin - grænt framboð hefur lýst yfir stuðningi við uppbyggingu iðnaðar í landinu og hvatt til að nýir kostir verði skoðaðir. Við styðjum t.d. hugmyndir um koltrefjaverksmiðju(r) á Norðurlandi en búast má við að koltrefjaiðnaður verði ört vaxandi á næstu árum. Þetta gæti verið kostur sem vert er að skoða á Norðurlandi eystra sem vestra. Á ágætri ráðstefnu sem Svæðisfélag VG í Suður-Þingeyjarsýslu hélt í mars sl. flutti Víglundur Þorsteinsson mjög fróðlegt erindi um framleiðslu á iðnaðaralkóhóli úr lífmassa. Að lokum má benda á framleiðslu á vetni, sem er mjög orkufrek, en búast má við að vetnisnotkun muni fara vaxandi í heiminum á næstu árum og ég tala nú ekki um þegar vetnisknúin farartæki taka við af olíu- og bensínknúnum. Lengi mætti telja áfram en sökum plássleysis verður því ekki við komið.

Álver og umhverfi

Ég hef heyrt því fleygt hér í bænum að mengunarvarnir séu orðnar svo fullkomnar að það sé engin mengun lengur frá álverum. Hér er tafla, byggð á mati Skipulagsstofnunar, sem sýnir samanburð á losun frá álverum Alcoa og Norsk Hydro, það síðarnefnda með og án rafskautaverksmiðju.
Þessi tafla var meðal annars notuð í málflutningi Hjörleifs Guttormssonar gegn Alcoa, umhverfisráðherra og fjármálaráðherra til að fá þeim úrskurði hnekkt að nota mætti umhverfismat fyrir álver Norsk Hydro fyrir álver Alcoa. Rétt eins og þau væru jafnstór og notuðu sams konar hreinsibúnað. Eins og sést af töflunni er fyrirhugað álver Alcoa yfirleitt meiri mengunarvaldur en hitt sem Norsk Hydro ætlaði að reisa en það er m.a. vegna þess að Alcoa notar þurrhreinsibúnað í sínum verksmiðjum en Norsk Hydro vothreinsibúnað.
Þeir sem halda að lítið og snoturt 100.000 tonna Alcoa álver mengi ekkert geta skemmt sér við að reikna út frá ofangreindum tölum. Fyrir hina þá gefa 100.000 tonn af áli u.þ.b. 180.000 tonn af gróðurhúsalofttegundum (CO2 ígildi). Þar sem flestir vita hvað átt er við með gróðurhúsaáhrifum vil ég benda á áhrif annarra efna í töflunni, sem því miður hafa orðið nokkuð útundan í umræðunni. Flúor sest t.d. í jarðveg og er mjög eitrað fyrir plöntur og grasbíta sbr. áhrif Heklugosa. SO2 er aðalefnið bak við súrt regn, sem hefur vel þekkt eitrunaráhrif á gróður og dýralíf, sérstaklega í vötnum, og skemmir mannvirki. Köfnunarefnissamböndin eru sérstaklega ertandi fyrir öndunarfæri og ekki talin sérstaklega heilnæm fyrir börn, gamalmenni og þá sem þjást af öndunarfærasjúkdómum. Í þessu sambandi er rétt að benda á að miðað við þá staðsetningarmöguleika sem um er rætt má búast við að þessi efni hellist yfir okkur við þau veðurskilyrði sem hitahvörf nefnast og eru bara þó nokkuð algeng á Húsavík. Þetta fyrirbæri birtist okkur t.d. nokkrum sinnum á ári þegar reyknum frá gömlu sorpbrennslunni sló hér niður.
Varðandi staðsetningu álvers nálægt Húsavík er rétt að benda á nokkur atriði. Í fyrsta lagi eru mjög mikilvægar vetrarstöðvar straumandar norðan við Héðinshöfða og er líklegt að mestallur Laxárstofninn haldi sig þar yfir veturinn. Enn fremur er votlendi Héðinshöfðans eitthvert hið mikilvægasta fyrir vaðfugla á landinu og skv. talningum eru hvergi fleiri vaðfuglar saman komnir á vorin en einmitt þar. Í annan stað er lífríki fjörunnar við Bakkahöfða á náttúruminjaskrá. Búast má við að álver á öðrum hvorum þessara staða hefði mjög neikvæð áhrif á lífríki þeirra.

Lokaorð

Í svona stuttum pistli er engan veginn hægt að gera öllum þeim atriðum skil sem hafa þarf í huga þegar stórframkvæmd á borð við eitt stykki lítið snoturt álver er annars vegar. Hér hefur t.d. ekki verið minnst á áhrif á ferðamennsku, almenn samfélagsleg áhrif (sem menn geta virt fyrir sér fyrir austan) og hagræn áhrif. Ég vil þó ljúka þessu greinarkorni með því að mótmæla píslarvættisrökunum fyrir álverum á Íslandi. Í stuttu máli ganga þau rök út á að þar sem við getum boðið upp á hreinni eða minna mengandi orku en aðrar þjóðir verðum við að fórna íslenskri náttúru í þágu heimsálsins. Vera eins konar ruslakista heimsins. Nei takk!

Björgvin R. Leifsson
formaður Svæðisfélags VG í Suður-Þingeyjarsýslu
Þessi grein birtist í jólablaði Norðurstjörnunnar, málgagni VG í Norðausturkjördæmi, 2005.


H-listi gegn válista

Það fer óskaplega í taugarnar á mér þegar válistafólkið eignar sér annarra verk eða hugmyndir. Í síðasta tölublaði Skarps skrifa þær Hallveig Björk Höskuldsdóttir og Erna Björnsdóttir, í 3. og 4. sæti válistans, grein um stefnu hræðslubandalagsins í atvinnumálum. Í inngangi greinarinnar tala þær fjálgelga um að nýta orku svæðisins og að næg orka sé, ásamt góðri hafnaraðstöðu, lykilþáttur í markaðssetningu Húsavíkur. Ekki ætla ég að mómæla því. Mig langar bara að koma því á framfæri að hefði Húsavíkurlistinn ekki fjárfest í orkuuppbyggingu á svæðinu á yfirstandandi kjörtímabili væri tómt mál að tala um orkunýtingu sem lið í atvinnuuppbyggingu og markaðssetningu á næsta kjörtímabili. Auk þess langar mig að leiðrétta stelpurnar varðandi hafnarframkvæmdirnar en þær eru í fullum gangi og stendur hvorki til að hægja á þeim né fresta.
Varðandi fræðasetur á Húsavík, þá er langt frá því að válistinn eigi eitthvað í þeirri hugmynd eða að hún sé ný af nálinni eins og þær stöllur gefa í skyn. Hugmyndin er ekki yngri en 10 ára og sennilega töluvert eldri. Það vill einfaldlega þannig til að tveir ágætir ungir Húsvíkingar, þeir Óli Halldórs og Þorkell Lindi, eru að vinna í málinu og hafi þeir þökk fyrir. Húsavíkurlistinn styður þessar hugmyndir, að sjálfsögðu, og mun vinna með strákunum í þessu máli, en mér finnst illa gert af stelpunum að ætla að eigna sér hugmyndina.
Að lokum langar mig að segja frá lítilli sögu sem ég heyrði um daginn. Tvær ungar húsvískar konur, búsettar tímabundið í Reykjavík, voru að tala saman. Önnur sagðist þurfa að kjósa utankjörstaða og vissi ekkert hvað hún ætti að kjósa. Það er einfalt sagði hin, hvort viltu heldur Svein Aðalgeirsson eða Aðalstein Baldursson inn í bæjarstjórn? Auðvitað Aðalstein sagði þá sú fyrri og þurfti ekki að hugsa sig lengi um. Þá kýstu H-listann sagði hin og málið var útrætt.

Björgvin R. Leifsson
stuðningsmaður H-listans

Skrifað 27.04.02

 

Með H-lista gegn válista

Í síðasta tölublaði Skarps er grein eftir tvo efstu menn af válista hræðslubandalagsins á Húsavík, þá Friðfinn Hermannsson, fyrrverandi Alþýðuflokksmann og Gunnlaug Stefánsson, fyrrverandi framkvæmdastjóra Aldins. Að mörgu leyti er þetta ágætis grein en tvennt rak ég þó augun í sem ég vildi gjarnan fá skýringar á.
Í fyrsta lagi er höfnin okkar "mikilvægasta verkefnið sem er framundan" að áliti þeirra kumpána og eru þar "gífurlegir hagsmunir í húfi, enda höfnin lífæð sveitarfélagsins". Nú vill svo til að ég hef hér fyrir framan mig bókun minnihlutans í bæjarstjórn frá árinu 2000 en þar segir: "Hugmyndir meirihluta bæjarstjórnar í fyrirhuguðum hafnarframkvæmdum, sem kosta hafnarsjóð u.þ.b. 200 milljónir króna eru óraunhæfar". Þar sem Gunnlaugur Stefánsson er einn þeirra sem skrifaði undir þessa bókun langar mig til að spyrja hann hvers vegna þessar framkvæmdir, sem voru óraunhæfar að hans áliti fyrir tveimur árum, eru allt í einu orðnar "mikilvægasta verkefnið sem er framundan". Það vita það reyndar allir sem vilja að hafnarframkvæmdirnar eru á áætlun og sér nú fyrir endann á þessu mikilvæga verki.
Í annan stað þótti mér millifyrirsögnin "ábyrg og fagleg fjármálastjórn" dálítið kúnstug. Ef hún verður jafn ábyrg og fagleg og í fyrirtækinu, sem efsti maður framsóknar stýrði á sínum tíma og var stór þáttur í falli Kaupfélags Þingeyinga, þá segi ég nei takk! Þá vil ég frekar fjárfestingar til framtíðar eins og núverandi meirihluti hefur staðið fyrir, svo sem títtnefndar hafnarframkvæmdir, orkuveitan, sundlaugin, íþróttavöllurinn, hitaveitulögnin, Borgarhólsskóli og svo framvegis. Mér er reyndar til efs að nokkru sinni fyrr í sögu Húsavíkurkaupstaðar hafi verið framkvæmt jafn mikið á einu kjörtímabili og því sem nú er að líða.

x ­ H fyrir Húsavík og Reykjahverfi!

Björgvin R. Leifsson
stuðningsmaður H-listans

Birtist í Skarpi 26. apríl 2002

 

Sigurjón Benediktsson, tannlæknir og bæjarfulltrúi íhaldsins, hefur hafið útgáfu snepils, er hann kallar Blaðið. Þar kennir ýmissa skrýtinna grasa, svo sem slúðurs og skítkasts út í allt og alla. Hugtakið kommadindlar kemur alloft fyrir en svo kallar Sigurjón alla þá, sem hann þarf að agnúast út í, svo sem fréttamenn á RÚVAK og aðstandendur Vikin.is. Nú er kommúnisti sá sem vill pólitíska valdatöku verkalýðsins í bandalagi við aðrar vinnandi stéttir, svo sem bændur og sjómenn, og telur að slík valdataka verði ekki framkvæmd nema með byltingu. Þess væri óskandi að kommúnistar fyrirfyndust víðar en raun ber vitni en einhvern veginn held ég að þeir séu frekar fáir hjá RÚVAK og Vikin.is.

13.05.2001

 

Ég frétti af því um daginn að Flugfélag Íslands hefði opnað bókunarskrifstofu á Húsavík. Þótti mér þetta merkilegt í ljósi þess að þetta félag flýgur ekki lengur til Húsavíkur auk þess sem hægt er að panta flug með félaginu rafrænt í gegnum netið og þarf þá ekki einu sinni farseðla. Ég spurði því hvort ekki væri hægt að panta flug með Flugleiðum eða hinum ýmsu ferðaskrifstofum en heimildarmaður minn taldi að svo væri ekki. Þykir mér, ef satt reynist, þetta lýsa miklu bísnessviti þeirra Flugfélagsmanna.

Nú verður mönnum tíðrætt um Vaðlaheiðargöng og skilst mér að tveir þingmanna kjördæmisins hafi nánast lofað þeim ef ekki á þessu kjörtímabili, þá að minnsta kosti því næsta. Nú er ég mjög hlynntur göngum í gegnum Vaðalheiði en það mundi auðvelda Húsvíkingum að versla ekki við KEA. Hins vegar minnir mig að til hafi staðið að grafa fyrir Siglfirðinga fyrst og varð mér á að nefna þetta í umræðu um málið á mínum vinnustað um daginn. Ætlaði þá allt um koll að keyra og var mér tjáð að Siglufjörður væri jaðarbyggð sem ekki væri púkkandi upp á. Ég verð að segja að margur heldur mig sig og hvet ég Húsvíkinga sem eru svona þenkjandi að líta sér aðeins nær og skoða aðeins nánar stöðu Húsavíkur á byggða- og þjónustukortinu.

Þegar ég opnaði þessa vefsíðu ætlaði ég að fara nokkrum orðum um ráðstefnu eina sem haldin var á Húsavík í miðju kennaraverkfalli en gleymdi því. Ráðstefnan fjallaði um möguleika Húsavíkur í orkumálum. Víst er að möguleikar okkar eru allmiklir og gæti bærinn átt töluverða framtíð fyrir sér ef rétt er á málum haldið. Eitt gleymdist þó. Til að framtíðarsýnin gangi eftir þarf að vera hér fólk. Við kennarar vorum nefnilega að velta því fyrir okkur hvað verður um fólkið ef Framhaldsskólinn hættir vegna kennaraskorts, nemendaskorts eða vegna þess að ráðamenn ákveða að skóli af okkar stærð er ekki hagkvæmur og leggja hann einfaldlega niður. Ég ætla ekki að hafa fleiri orð um þetta en ég held að öllum Húsvíkingum væri hollt að hugsa málið aðeins.

13.4.2001

 

Þegar Kaupfélag Þingeyinga hætti starfsemi tók KEA við rekstri matvöruverslana á Húsavík og opnaði Strax verslun í gamla kaupfélagshúsinu en verslun að nafni Úrval þar sem Þingey var til húsa. Strax fór að bera á því að matvöruverð fór hækkandi og vöruúrval fór minnkandi, sérstaklega í "Úrval" og versnaði ástandið frekar en hitt eftir andlitslyftingu sem gerð var rétt fyrir jólin. Sem dæmi má nefna að skyrmysa var ófáanleg á þorranum, þannig að greinilega var ekki ætlast til að Húsvíkingar settu sjálfir í súr. Önnur dæmi eru tyggjó, poppmaís, flatbrauð og smjörtegundir. Strax stendur sig hins vegar betur og oft má fá vörutegundir þar sem vantar í Úrval. Hafa margir kvartað yfir þessu ástandi en ekkert bólar á úrbótum. Vanti einhverja vörutegund þarf yfirleitt að biðja um hana sérstaklega svo að hún verði á boðstólum aftur en í sumum tilfellum virðist að of lítið sé pantað í einu. Þeir Húsvíkingar sem ég hef rætt þetta við eru mér sammála að ástandið er afleitt og þurfa Úrvalsmenn að taka sig á svo að úrval verði í Úrval.

24.2.2001

 

Efst á síðu     Fara á brl.is